هيدروكسي متان (hydroxymethane)

نام ماده: هيدروكسي متان(hydroxymethane) 

نام تجاری: متانول(Methanol)

سایر اسامی: الكل چوب , متيل الكل , عرق چوب , كاربينول , عرق كلمبيا , متيل هيدروكسيد , مونوهيدروكسي متان 

تاریخچه:

متانول با نام هاي متيل الكل، كربينول carbinol، الكل چوب wood alcohol، نفتا چوب wood naphta، يا wood spirits شناخته مي شود. اين ماده به فرمول شيميايي CH₃OH از خانواده الكل ها بوده و ساده ترين عضو اين خانواده است. متانول نيز مانند تمام الكل ها داراي يك گروه عاملي OH- است. متانول به صورت طبيعي در متابوليسم بي هوازي بسياري از باكتري ها توليد مي شود. مصريان قديم ازتركيبي شامل متانول كه از پيروليز چوب حاصل مي شد براي موميايي كردن استفاده مي كردند. در سال 1923 شيميدان آلماني ، "ماتياس" پير ، متانول را از گاز سنتز (مخلوطي از CO و H₂ كه از كك بدست مي‌آيد) توليد كرد. در اين فرآيند ، از كرومات روي به عنوان كاتاليزور استفاده مي‌شد و واكنش در شرايط سختي مانند فشار 1000-300 اتمسفر و دماي حدود 400 درجه سانتي‌گراد انجام مي‌گرفت.

موارد مصرف:

به‌عنوان ضديخ، حلال و سوخت بكار برده مي‌شود. از متانول براي تقليب اتانول نيز استفاده مي‌شود، اين عمل به منظور غير قابل شرب نمودن(در كشورهاي اسلامي به جهت مسائل شرعي و در كشورهاي ديگر به جهت معافيت از ماليات فروش مواد مستكننده) اتانولي كه به منظور مصارف صنعتي توليد مي‌شود انجام مي‌پذيرد. بدين منظور از مواد ديگري چون پريدين و تربانتين نيز استفاده مي‌شود. متانول به صورت محدود به عنوان سوخت در موتورهايي با سيستم احتراق داخلي استفاده مي‌شود. متانول توليد شده از چوب و ساير تركيبات آلي را متانول آلي يا بيو الكل مي‌نامند كه يك منبع تجديد شدني براي سوخت است و مي‌تواند جايگزين مشتقات نفت خام شود. با اين همه ، از بيو الكل 100 درصد نمي‌توان در ماشينهاي ديزلي بدون ايجاد تغيير در موتور ماشين استفاده كرد. متانول به عنوان حلال ، ضديخ و در تهيه ساير تركيبات شيميايي استفاده مي‌شود. 40 درصد از متانول توليدي براي تهيه فرمالدئيد استفاده مي‌شود كه آن هم در تهيه پلاستيك ، تخته سه لايي ، رنگ و مواد منفجره استفاده مي‌شود. براي تغيير ماهيت اتانول صنعتي و جلوگيري از كاربرد آن به عنوان نوشيدني ، مقداري متانول به آن اضافه ميكنند. دي متيل اتر از مشتقات متانول است كه به جاي CFC ها در افشانه‌هاي آتروسل به عنوان پيشرانه استفاده مي‌شود. تقليب الكل اتيليك ، تهيه فرم آلدئيد ، توليد MTBE و اسيد استيك ، متيل آمين ها ، سموم ضد آفات ، داروسازي ، صنايع رنگ ، حلال ها و ماده حد واسط و بنيادي براي بسياري از فرآورده هاي شيميايي

فرمول ساختاری هیدروکسی متان

خواص فیزیکی و شیمیایی:

Molecular formula: CH₃OH

 Molar mass 32.05 g mol-1 
Density 0.7918 g cm-3 
Solubility in water miscible 
Melting point -97 °C, -142.9 °F (176 K)
 Boiling point 64.7 °C, 148.4 °F (337.8 K) 
Viscosity 0.59 mPa•s at 20 °C
 Flash point 11 °C

روشهای تولید:

امروزه گاز سنتز مورد نظر براي توليد متانول مانند گذشته از زغال بدست نمي‌آيد، بلكه از واكنش متان موجود در گازهاي طبيعي تحت فشار ملايم 10-20 اتمسفر و دماي 850 درجه سانتي‌گراد با بخار آب و در مجاورت كاتاليزور نيكل توليد مي‌شود. CO و H₂ توليد شده ، تحت تاثير كاتاليزوري كه مخلوطي از مس و اكسيد روي و آلومينيوم است، واكنش داده و متانول ايجاد ميكنند. اين كاتاليزور اولين بار درسال 1966 توسط ICI استفاده شد. اين واكنش در فشار 50-100 اتمسفر و دماي 250 درجه سانتي‌گراد صورت مي‌گيرد. روش ديگر توليد متانول ، واكنش دي‌اكسيدكربن با هيدروژن اضافي است كه توليد متانول و آب ميكند.

واکنشهای شیمیایی:

متانول از فعاليت بي‌هوازي گونه‌هاي زيادي از باكتري‌ها توليد مي‌شود و در نتيجه مقدار اندكي از بخار متانول وارد جو مي‌شود و پس از چندين روز به‌وسيله اكسيژن و با كمك نور خورشيد اكسيد شده به آب و دي اكسيد كربن تبديل مي‌گردد. البته در فرآيند سوختن متانول هم از نظر مواد بدست آمده چنين اتفاقي رخ مي‌دهد ولي بسيار سريعتر. در ضمن شعله سوختن متانول بي‌رنگ است و بايد مراقب باشيم تا با شعله آن دچار سوختگي نشويم.2CH3OH + 3 O2  ------------> 2 CO₂ + 4H₂O

اطلاعات ایمنی:

متانول ماده‌اي سمي است و نوشيدن آن موجب نابينايي و حتي مرگ مي‌شود. هنگام استفاده از متانول بايد از ماسك و دستكش استفاده كرد چون از طريق تنفس و پوست نيز مي‌تواند جذب شود.

مطالب سایت نرمالیته ( شیمی کاربردی دانشگاه گلستان ) طی ماه ها زحمت و جستجو جمع آوری شده است ، لطفا بدون ذکر منبع مطالب سایت نرمالیته را کپی نکنید . با تشکر