1-مقدمه
مشاهدهی پدیدههای جدید در اوایل قرن بیستم میلادی و عدم توجیه این پدیدهها با قوانین فیزیک آن روز، موجب شد تا دانشمندان برخی نظریههای مرسوم فیزیک را دوباره بررسی کنند. نتیجهی این اتفاقات، ظهور دو نظریهی مهم و بنیادی در فیزیک به نام نظریهی نسبیت و نظریهی کوانتوم است.
یکی از این مشاهدات، پدیدهی رسانایی الکتریکی در جامدات بود. دانشمندان میتوانستند بخشهايی از اين پديده را با استفاده از نظریههای فیزیک کلاسیک توجیه کنند؛ اما آزمایشات جدید، آنها را با وقایعی روبرو کرد که با قوانین قبلی قابل پیشبینی و توجیه نبودند.
2-رسانا یا نارسانا؟!
همانطور که میدانیم اتم از دو بخش اصلی به نام هسته و ابرِ الکترونی پیرامون هسته تشکیل شده است. الکترونها اطراف هسته در حال حرکتاند و توسط نیروی جاذبهی الکتروستاتیکی که بین هسته و الکترونها موجود است، در قید جاذبهی هستهی اتم قرار دارند. حال اگر الکترون یا الکترونهایی در اتم موجود باشند که بتوانند خود را از قید جاذبهی الکتروستاتیکی هسته رها کنند و آزادانه حرکت کنند، الکترونهای آزاد نامیده میشوند. از آنجاییکه الکترونها دارای بار الکتریکی منفی هستند، با حرکت خود موجب انتقال بار الکتریکی میشوند. ازاينرو مواد جامدی را که دارای الکترون آزاد هستند، رسانا یا هادی الکتریکی میگوییم چرا که الکترونها میتوانند درون آنها جابهجا شوند. از سويي دیگر اگر هیچ الکترونی در اتم نتواند خود را از قید جاذبهی الکتروستاتیکی هستهی اتم رها کند، ديگر عاملی برای انتقال بار الکتریکی وجود ندارد و آن ماده، نارسانا یا عایق الکتریکی ناميده میشود.
مقاومت ویژهی الکتریکی به بیان ساده یعنی میزان مقاومت مقدار معینی از یک مادهی خاص در مقابل رسانایی الکتریکی. مقاومت ویژهی الکتریکی در مواد گوناگون متفاوت است و در مورد هر ماده عدد ویژهای است. مثلا مقاومت ویژهی الکتریکی نقره، که یک رسانای خوب محسوب میشود، 1.6 * 10-8 اهم متر است و مقاومت ویژهی الکتریکی تفلون، که یک نارسانای قوی است، 1014 اهم متر است. (توجه کنید که چه تفاوت زیادی دارند!) در جدول 1 مقاومت ویژهی الکتریکی برخی مواد در دمای اتاق (27 درجهی سانتیگراد) داده شده است.
برای مشاهده متن کامل به ادامه مطلب بروید